Boneless and economical

«Luister eens:

De kreeft en het blikje cornedbeef dat Doctor Faustroll kruislings over zijn borst droeg.

FABEL

Voor A.-F. Hérold.

Een blik cornedbeef, aangelijnd als een toneelkijker, liep voorbij een kreeft die als twee druppels water op hem leek. Hij omhulde zich met een ijzersterk harnas waarop geschreven stond, dat hij van binnen, zoals zij zelf, zonder botten was

(Boneless and economical);

En onder zijn dubbelgevouwen staart verborg hij waarschijnlijk een sleutel bestemd om ’m te openen.
Opslag verliefd, verklaarde de corned-beef aan het kleine bewegelijke blikje van levende conserven dat, als zij zou willen overwegen zich aan zijn zijde te scharen om samen de aardse internationale tentoonstellingen te ondergaan, ze gedecoreerd zou worden met meerdere gouden medailles.

“Ha Ha”, riep Bosse-de-Nage, maar hij zette zijn ideeën niet nader uiteen.

A. Jarry, FAUSTROLL, H. XXVI



BONELESS & ECONOMICAL

De woorden BONELESS & ECONOMICAL bleven mij bezig houden. Vanwaar deze Engelse woorden in de Franse tekst van Jarry? In avant-garde teksten is het niet ongebruikelijk om letterlijke citaten (waar nodig aangepast) uit gevonden teksten en krantenknipsels over te nemen. Aannemelijk was dan ook dat het van een blikje cornedbeef afkomstig was, maar waar vind men een honderd jaar – Jarry schreef Faustroll in de jaren 1893-1898 – oud blikje met botloze inhoud? De oneindige voorraad van de internet veiling Ebay kwam te hulp. Na enige maanden met een zekere regelmaat het woord cornedbeef te hebben ingetoetst in de zoekmachine, dook er daadwerkelijk een verpakking op waarvan de inhoud volgens de tekst op één van de ribben ‘Boneless and economical’ was.
Na grondige bestudering van het blikje besloot ik experimenten uit te voeren met enkele vergelijkbare maar moderne blikken die voorzien zijn van een staart, om achter de functie te komen van dit uitstulpsel en de verstopte sleutel, waarvan Jarry meende dat deze aangebracht was met de bedoeling het blikje ermee te openen.
Het sleuteltje bleek een ingenieus instrument te zijn van een formidabele eenvoud: een stukje draad, gevouwen zodat er een handvat ontstond, en aan het eind een klein spleetje, als een contrefaçon van de staart. Na de drie maal uitproberen begreep ik waartoe het sleuteltje diende, en dat was in het geheel niet om eenvoudigweg het blikje te openen. Stap na stap transformeerde het blikje met sleutel zich in een machien om gerolde plaatjes metaal te fabriceren. Men plaatst het genoemde sleuteltje in de door de firma Libby, McNeill & Libby uit Chicago voorgefabriceerde staart en draait de sleutel om zijn as, met de draaiing van de sleutel verkrijgt men langzaam maar zeker een gidoulle, de spiraal annex ereteken waarmee de pens van Pere Ubu is uitgedost, de hoogste versierselen in het universum van Jarry. Het zal niet doen verbazen dat deze functie van het cornedbeef blikje niet voorkomt op de gebruiksaanwijzing die op de papieren wikkel aan de buitenzijde van het blik gedrukt staat, welke alleen de meest banale aanwijzingen bevat. Het is zelfs zo, dat, om het beste resultaat te bereiken, men dit papiertje beter kan verwijderen voor men deze machine om gidoulles te fabriceren in gebruik neemt. Het bovenstaande is enkel vastgelegd om enkele ideeën nader uit te werken.


B.D.

p.s.
In het Franse militaire Bargoens (WO I) had men voor vlees van vormloze textuur en onbeduidende smaak in blik het woord ‘SINGE’. Synoniem voor cornedbeef was ‘une boîte de singe’; een blikje aap (http://atilf.atilf.fr/). Er was echter ook een vleesverwerkend bedrijf dat als handelsnaam "Le Singe" had. Enige relatie tussen de compagnon van Faustroll, Bosse-de-Nage, een baviaan, en de cornedbeef is niet duidelijk, omdat het Bargoens ‘Signe’ waarschijnlijk pas tijdens WO I in de Franse taal voorkomt, al was cornedbeef reeds sinds de Krimoorlog (1852) gangbaar als soldatenrantsoen.